VanJufMarjan

Nieuwsbegrip – Zoek de verwijzing

Marjan 415 Views 3 Comments begrijpendlezen, juf, leesbegrip, meester, nieuwsbegrip, onderwijs, verwijswoorden

Om de kinderen betrokken te houden bij Nieuwsbegrip probeer ik toch elke keer wat anders te bedenken. Deze week Nieuwsbegrip – zoek de verwijzing. Actief betrokken is heel belangrijk. Deze keer heb ik er een stukje beweging in gebracht. Eerst bedenken welk verwijswoord er mist in de tekst, en daarna op zoek naar de verwijzing die ergens op de gang is verstopt.

Welk verwijswoord mist?

In de tekst heb ik verschillende verwijswoorden weggewist. De kinderen gaan eerst in tweetallen de tekst lezen. Ze komen er dan achter dat er woorden zijn weggelaten in de tekst. We bespreken samen welk soort woorden er zijn weggelaten. Kinderen zullen al gaan proberen deze woorden in te vullen.

Hierna krijgen de kinderen een werkblad. Ik heb een extra werkblad gemaakt waarop ik meerkeuzevragen heb gemaakt welk verwijswoord in een bepaalde regel mist (dit werkblad kun je onderaan het blog downloaden). Als de kinderen dan de tekst aan het lezen zijn, moeten ze automatisch gaan nadenken welke verwijzing erbij hoort, en wat dan het goede verwijswoord is (dit hadden ze waarschijnlijk ook al gedaan tijdens het eerst lezen van de tekst).

Zoek de verwijzing

Na het goede verwijswoord gevonden te hebben, gaat één van de twee in de gang op zoek naar de verwijzing die erbij hoort. Ze moeten hier natuurlijk al wel samen over hebben nagedacht, anders weten ze niet goed waar naar gezocht moet worden.
In de gang, wat natuurlijk ook een andere plek in de school of misschien wel buiten, heb ik de verwijzingen verstopt. Ze weten waar ze naar zoeken. Als ze de goede verwijzing gevonden hebben, moeten ze dit goed onthouden en terug naar hun eigen tweetal. Dan kan het antwoord worden opgeschreven op het werkblad. Daarna gaat de ander van het tweetal op zoek naar de volgende verwijzing en neemt zijn informatie mee terug naar zijn maatje.
De verwijzing kan een woord zijn, maar ook het gedeelte van een zin of een hele zin.

Tot slot

Als iedereen klaar is, bespreken we de gevonden antwoorden. Dit doen we via wisbordjes. Het verwijswoord en de verwijzing. Zo kan ik controleren of iedereen het goed heeft gedaan en eventuele fouten bespreken.
Daarna gaan we nog even de sleutelvragen langs en kijken we het journaal van Nieuwsbegrip.

Het bestand

Hieronder vind je het bestand met het werkblad en de verwijzingen. Deze is gemaakt voor de A-tekst. Naar aanleiding van het werkblad kun je zelf de verwijswoorden in de tekst weghalen. De verwijzingen heb ik op een gekleurd blad uitgeprint en deze stroken uitgeknipt en op de gang verstopt (onder een tafel, aan de zijkant van een kast, bij de kapstok etc.)

01 – Nieuwsbegrip – zoek de verwijzing.

Nieuwsbegrip Ophelderen Samenvatten

Nieuwsbegrip – Zoek de goede kopjes

Marjan 399 Views 3 Comments begrijpend lezen, bewegend leren, leesbegrip, nieuwsbegrip, onderwijs

Elke week probeer ik weer iets nieuws te verzinnen voor Nieuwsbegrip. Het is de bedoeling dat de kinderen zinvol met de tekst bezig zijn. Het begrijpen van de tekst, kunnen samenvatten en verbanden vinden zijn daarbij van belang. Deze week heb ik de volgende opdracht bedacht: Nieuwsbegrip – Zoek de kopjes.

Voorbereiding

Bij de nieuwsbegriptekst heb ik de titel, de kopjes en de onderschriften bij de illustraties verwijderd. Voor iedere leerling de tekst uitgeprint. De titel, kopjes en onderschriften heb ik op verschillende kleuren blaadjes geschreven.

De les

Vol verwachting zaten de kinderen klaar. Wat heeft juf deze keer weer bedacht met de tekst? Met de ijslolliestokjes hebben we tweetallen gevormd. Omdat het heerlijk weer was hebben we de les buien gedaan. Elk tweetal ging samen de tekst met de missende onderdelen lezen. Zodra ze hem helemaal hadden gelezen mocht één van het tweetal bij mij komen en een kleur noemen. Ik las de titel, het kopje of het onderschrift voor wat op de genoemde kleur stond. De leerling ging terug met deze informatie en samen probeerden ze dit op de goede plek in de tekst te plaatsen. Dachten ze dat ze het goed hadden gedaan, dan kwam de andere helft van het tweetal een kleur kiezen.

Nieuwsbegrip – Zoek de goede kopjes

De les verliep ontzettend leuk, en was soms ook wel lastig. Soms hadden de kinderen op een plekje in de tekst al wat ingevuld en toen ze een nieuwe kwamen halen ontdekten ze dat ze het misschien toch anders moest. Hierdoor ontstonden leuke discussies bij de tweetallen. Omdat de tweetallen ver uit elkaar zaten, moest er ook nog een stukje bewogen worden. Dit is natuurlijk heerlijk tijdens het leren.

Na bespreken

Toen alle tweetallen klaar waren gingen we in de klas de tekst bespreken. Dit gaf soms wel enige discussie, maar uiteindelijk kwamen we er goed uit. Dan op het digibord de kopjes, titel en onderschriften onthullen om te kijken of we het inderdaad goed hadden.

Kortom, het was weer een hele leuke les waarbij de kinderen weer goed met de tekst bezig zijn geweest. De tekst was bekend. Met elkaar beredeneren waar wat mist. De kinderen waren ook weer erg enthoiusiast. Weer voor herhaling vatbaar dus.

Kijk ook eens op mijn pagina: Nieuwsbegrip, hoe ik de lessen anders geef

Nieuwsbegrip Verbanden / Verwijswoorden

Nieuwsbegrip, signaalwoorden

Marjan 782 Views 0 Comments begrijpend lezen, leesbegrip, leesstrategieën, lezen, nieuwsbegrip, signaalwoorden, teksten, verwijswoorden

Vorige week stond er weer een Nieuwsbegriples op het programma met de strategie verbanden leggen. In groep 5/6 behandel ik de A-tekst, en waren de signaalwoorden onderwerp van deze les, en wel de signaalwoorden bij opsomming, oorzaak or reden, tegenstelling en voorbeeld.

Signaalwoorden

Dit is altijd een lastige les. Hoe maak je de leerlingen nu duidelijk of een woord nu een signaalwoord is of niet. Modelen is hier weer het toverwoord.

In Snappet werd bij de opdrachten een mooi overzicht gegeven van de vier soorten signaalwoorden van deze les. Deze heb ik uitgeprint voor elke leerling en samen hebben ze vier verschillende kleurtjes gegeven. Zo konden we de desbetreffende signaalwoorden ook een kleurtje geven in de tekst.

Om de signaalwoorden voor de kinderen betekenis te laten krijgen heb ik eerst voorbeelden gezocht uit de belevingwereld van de kinderen. Bijvoorbeeld bij opsomming: Als ik naar het zwembad ga neem ik mijn zwemkleding mee en ook een handdoek en wat lekkers. Bij oorzaak of reden kwamen de kinderen zelf al met een voorbeeld: Het is heel mooi weer, daarom gaan we eerder buiten spelen.
Hier gaat wat tijd in zitten, maar de kinderen hebben dan wel door hoe het zit.

De tekst

Daarna met de tekst aan de slag. Eerst weer samen de eerste twee kopjes behandeld. Welke signaalwoorden zie je, waar hoort het bij. Daarna geven we het signaalwoord de kleurt die we erbij bedacht hadden.
Hier kun je heel goed zien dat de kinderen het begin van de les goed hadden meegedaan, omdat ze deze voorbeelden er weer bij haalden als ze het even niet meer wisten.
De kinderen die wat beter in begrijpend lezen zijn halen er ook meer signaalwoorden uit. Deze kinderen kunnen dit dat dan ook heel goed beargumenteren.

De laatste twee kopjes uit de tekst zelfstandig laten maken. Wat waren de kinderen weer heerlijk actief bezig met deze tekst.
De tijd vliegt tijdens zo’n les, dus niet alles met de kinderen kunnen nabespreken, maar ik denk dat ik het doel van de les: De leerlingen leren dat een signaalwoord een verband tussen zinnen aangeeft, zeker is gehaald.

Het overzicht van de signaalwoorden wat ik hierbij heb gebruikt. kun je hier downloaden:

01-overzicht signaalwoorden

Ben je benieuwd naar mijn andere Begrijpend lezen/Nieuwsbegriplessen? Klik dan hier: Nieuwsbegrip

Algemeen Nieuwsbegrip Verbanden / Verwijswoorden Woordenschat

Nieuwsbegrip gatentekst

Marjan 592 Views 0 Comments leesbegrip, nieuwsbegrip. begrijpend lezen, onderwijs

Vandaag hadden we het idee om een Nieuwsbegrip gatentekst te maken. In de tekst (zowel A als B) kun je enkele verwijswoorden/signaalwoorden weghalen. Vaak zijn we op zoek naar wat bij een verwijs- of signaalwoord hoort, maar andersom, welke is er nu weg is het van een heel andere kant bekijken. En dat is toch best lastig.

Inleiding

Deze les zijn we gestart met het kijken naar het Jeugdjournaal bij de Nieuwsbegriples. Zo hadden de kinderen al enige voorkennis bij de tekst.

Individueel

Na de inleiding zijn de kinderen de tekst met gaten individueel gaan lezen. Ze probeerden de gaten in de tekst te vullen. Tijdens deze activiteit liep ik rond en probeerde leerlingen op weg te helpen die dit toch echt wel heel lastig vonden. Tips die ik meegaf waren: Lees de zin hardop voor jezelf. Lees de zin ervoor, lees de zin erna, wat denk je dat ertussen past. Lees het dan nog eens in je hoofd voor jezelf.

Maatjes

Nadat de kinderen de tekst individueel gelezen hebben en de woorden ingevuld (of op een bepaald moment als je merkt dat het onrustig wordt) hebben, gaan ze hun antwoorden met hun maatje met elkaar vergelijken. Samen lezen ze de tekst nogmaals en ze vergelijken elkaars antwoorden. Dit levert weer hele leuke gesprekjes op. Kinderen proberen elkaar echt te overtuigen waarom hun antwoord juist de goede is.

Klassikaal

Ten slotte gaan we de tekst klassikaal bespreken. Ik heb dit keer de tekst voorgelezen, met de gaten opengelaten. De kinderen mochten de antwoorden geven. Soms waren er meerdere antwoorden mogelijk. Deze hebben we ook besproken. Als het niet goed was, lazen we de zin hardop met het verkeerde antwoord, zodat de kinderen konden horen of het goed was of niet.

Zo heb ik het gedaan in groep 5/6. In groep 7/8 kregen de tweetallen de originele tekst en konden ze de antwoorden met elkaar bespreken. In de nabespreking wel duidelijk gemaakt dat er meerdere antwoorden mogelijk waren.

Vooraf was het niet goed in te schatten hoe de Nieuwsbegrip gatentekst zou bevallen, maar het is weer heel leuk gegaan. En zolang de kinderen weer binnenkomen met de opmerking: “Yes, we hebben Nieuwsbegrip”, dan weten we zeker dat we het goed doen. Als kinderen het leuk vinden om op deze manieren met een tekst bezig te zijn, leren ze er ook zeker van.

Onder het tablad Nieuwsbegrip vind je alle Nieuwsbegriplessen die in anders heb gegeven.

Algemeen Algemeen Nieuwsbegrip Nieuwsbegrip

Nieuwsbegrip coöperatief

Marjan 608 Views 0 Comments begrijpend lezen, coöperatieve werkvormen, leesbegrip, lezen, samen werken

Nieuwsbegrip coöperatief.

Zoals jullie weten werk ik graag met coöperatieve werkvormen. Door samen te werken leer je een heleboel. Ik werk bij Nieuwsbegrip coöperatief, tenminste dat probeer ik wel elke week. Het vergt enige voorbereiding, maar na een tijdje heb je al aardig wat ideeën en vormen verzameld en gaat het vanzelf. Kinderen leren door samen te werken met en van elkaar. In mijn serie artikelen over de coöperatieve werkvormen kun je hier meer over lezen.

Als we gaan vragen stellen bij Nieuwsbegrip werk ik in mijn groep 5/6 bijna altijd coöperatief. Ik heb al meerdere keren ook hierover geschreven, en met dit artikel wil ik nog eens een andere manier beschrijven.

Coöperatief werken

Als eerste lees ik samen met de kinderen de tekst. Ik model heel veel bij Nieuwsbegrip. Ik laat zien hoe je een tekst het best kunt aanpakken. Als we de tekst samen hebben gelezen, verdeel ik de kinderen in vier groepen.
Elke groep krijgt van mij de opdracht om twee of drie vragen te bedenken bij een kopje/alinea die ik hen toewijs. De vragen moeten te vinden zijn in de tekst van die alinea. Ze schrijven allemaal de vragen op een kaartje.

Na ongeveer tien minuten geeft ik de kinderen in hun groepje een nummer. De nummers 1, de nummers twee, de nummers drie ( hoeveel je hebt ligt aan de grootte van je groep) gaan bij elkaar zitten.

Als het goed is heb je nu groepjes kinderen bij elkaar zitten die van elk kopje de vragen mee hebben. Zij kunnen elkaar nu over de tekst gaan bevragen. Dus het kind dat de vragen heeft van de eerste alinea, stelt deze vragen in zijn groepje en de rest van het groepje beantwoord deze vragen. Zo worden alle kopjes afgewerkt, en hebben alle kinderen aan het einde van de les de tekst goed doorgenomen.
Soms komen er bij de groepjes vragen naar voren waarvan het antwoord niet is te vinden in de tekst. Je ziet en hoort dan de kinderen overleggen hoe het eventueel anders had gekund. Dit laat je in de nabespreking van de tekst ook terugkomen.

Dit is een werkvorm die heel erg lijkt op de genummerde hoofden van de coöperatieve werkvormen, maar dan net even anders.

Alle kinderen zijn heel actief bezig met de tekst, en helpen elkaar. Ze moeten samen vragen bedenken, maar ook het antwoord erbij, omdat ze deze vragen weer in een volgende groepje moeten stellen en controleren of het antwoord goed is. Zo bevorder je het samenwerken en samen leren.

Algemeen Vakliteratuur

Lezen.. denken.. begrijpen….. – Handboek Begrijpend lezen in het basisonderwijs

Marjan 449 Views 1 Comment begrijpend lezen, handboek begrijpend lezen, leesbegrip, leesonderwijs, lezen, strategieën

Begrijpend lezen is iets wat mij erg bezig houdt in mijn onderwijs. Ik schrijf hier ook regelmatig over in mijn blogs m.b.t. Nieuwsbegrip. Nu heb ik het handboek begrijpend lezen in het basisonderwijs “gelezen”, en deze wil ik toch graag bespreken.

Ik zet gelezen tussen aanhalingstekens, omdat het niet een boek is wat je gaat lezen, maar een soort naslagwerk.

Door te lezen ontmoet je de wereld. We lezen teksten om informatie te verwerken, om te leren, te ontspannen en te genieten. Het doel van dit boek is dat het wil bijdragen aan de ontwikkeling in het denken over begrijpend lezen, en ten tweede om een bijdrage te leveren van de praktijk van het begrijpend lezen in de basisschool.

Het boek is bestemd voor leerkrachten, intern begeleiders, taalcoördinatoren, leescoördinatoren en schoolleiders.

Lezen.. denken.. begrijpen….. – Handboek Begrijpend lezen in het basisonderwijs

Het eerste hoofdstuk is theorie. Op basis van wetenschappelijk onderzoek wordt de visie van de schrijvers op het onderwijs in begrijpend lezen gegeven.

In hoofdstuk 2 komen de doelen, de doorgaande lijn en de tijd die aan begrijpend lezen wordt besteed aan de orde. Ook lezen met begrip in andere vakken ontbreekt niet.

In het derde hoofdstuk is het de beurt aan de strategieën. In mijn artikel Begrijpend lezen leer je niet door het aanleren van strategieën heb je misschien al eens gelezen dat hier de meningen over verdeeld zijn. Ik vind dit een heel mooi hoofdstuk, omdat hier niet van de standaard strategieën is uitgegaan, maar het heel breed genomen wordt. Je kunt hierdoor door met elkaar in gesprek te gaan een leerlijn ontwikkelen waar iedereen mee kan werken.

Hoofdstuk 4 gaat over het aanleren en toepassen van de strategieën, met als uitgangspunt het DI-model (directe instructie). Hier worden hele duidelijke voorbeelden van lessen gegeven. Ook veel handvatten voor de uitvoering van het instructiemodel.

Teksten staan centraal in hoofdstuk 5. Een goede tekstkeuze is belangrijk, de uiterlijke kenmerken van een tekst (hiermee kan het begrip van de tekst worden ondersteund.)

Hoe je als school de ontwikkeling van het begrijpend lezen kan volgen wordt in hoofdstuk 6 beschreven. Je vindt aanwijzingen voor de keuze van evaluatie-instrumenten en toetsen. Ook is er een toetskalender opgenomen.

Al met al vind ik dit boek een fijn boek om in de klas te hebben. Ik kijk er regelmatig in. Hoe was het ook alweer. Hoe zal ik dit eens aanpassen. Ook vind ik het fijn dat ik achterin het boek in de bijlagen van alles op kan zoeken. Van toetskalender tot Nieuwsbegrip.

Dit boek is zeker een aanrader om op school te hebben.

Kijk ook eens op mijn pagina: Nieuwsbegrip: Hoe ik de lessen anders geef.

Algemeen

Wat is nu precies leesbegrip?

Marjan 397 Views 0 Comments begrijpend lezen, CITO, leesbegrip, lezen

Bij het begrijpend lezen wordt er van kinderen wel wat gevraagd. Zoals ik al in mijn blog over begrijpend lezen schreef, komt het erop neer dat goed begrijpend lezen alleen maar kan als er leesbegrip is, als er decoderen en vloeiendheid is en dat er ervarings- en taalbasis is.

Leesbegrip kun je opdelen in verschillende niveaus.

Woordniveau

Het eerste niveau is het Woordniveau. Woorden in een zin moeten betekenissen oproepen. Woordbetekenissen spelen een belangrijke rol. Kinderen met een zwakke woordenschat zullen dus problemen ondervinden met het leesbegrip. Ook kinderen met cognitieve problemen kan dit een probleem zijn omdat zij niet automatisch de betekenis van woorden interpreteren.

Zinsniveau

Het tweede niveau is het Zinsniveau. Hierbij gaat het niet om het lezen van losse woorden maar om het verwerken van zinnen. Een woord kan in verschillende zinnen een heel andere betekenis hebben. Ook Als woorden figuurlijk worden gebruikt kan dat ook alleen maar uit de context van een zin worden gehaald.

Zinnenniveau

Het derde niveau is het Zinnenniveau. Hier worden woordbetekenissen en zinsbetekenissen samengevoed en is het uiteindelijke doel dat de zinsverbanden worden verwerkt (tekstverwerking).

Voorstellingsniveau

Het vierde niveau is het Voorstellingsniveau. Bij dit niveau is het de bedoeling dat er voorstelling van het gelezene tot stand komt. Hierbij is het wel van belang dat er leesmotivatie is. Er moet ook tussen de regels gelezen worden. Als je bijvoorbeeld leest dat er iemand in het park loopt, hoe ziet zo’n park er dan uit. Pas als dit wordt beheerst, kan verder worden gegaan met tekstverwerking.

Tekstverwerkingsniveau

Het vijfde niveau is het Tekstverwerkingsniveau. Op tekstverwerkingsniveau kunnen kinderen de tekst terug vertellen, de tekst structureren (tekstdelen herkennen) en analyseren.

CITO toetst tijdens de begrijpend lezen toetsen deze vaardigheden niet, bij CITO ligt de nadruk meer op taalbegrip.

Voor begrijpend lezen wordt de basis gelegd in groep 3, maar daarvoor is begrijpend luisteren ook heel belangrijk. De leerlijn die je kunt volgen is die van Pravoo, hierna kort omschreven:

Een juiste luisterhouding
Per alinea visualiseren met hulp
Visualiseren van inleiding-kern-slot met hulp
Zonder hulp visualiseren
De hoofdpersoon aangeven
Terugvertellen met hulp
terugvertellen zonder hulp
Helemaal terugvertellen
Voorspellen
Weetvragen beantwoorden

Bron: De map begrijpend lezen speciaal van Pravoo