Stelling – Kinderen kunnen eigen digitale kennis overdragen aan klasgenoten.

Kinderen die al meer digitaal geletterd zijn, kunnen incidenteel of structureel hun vaardigheden en kennis overdragen aan klasgenoten.

In een tijd waarin digitale geletterdheid een steeds grotere rol speelt in het onderwijs, rijst de vraag hoe kinderen met een voorsprong op dit gebied hun kennis kunnen delen met klasgenoten. Zowel incidentele als structurele vormen van kennisoverdracht hebben voordelen en nadelen, afhankelijk van de context en de manier waarop het wordt toegepast.

Voordelen van incidentele kennisoverdracht

Wanneer kinderen incidenteel hun digitale vaardigheden delen, gebeurt dit vaak op een natuurlijke en informele manier. Dit kan bijvoorbeeld plaatsvinden wanneer een leerling spontaan een klasgenoot helpt bij het oplossen van een technisch probleem of bij het gebruik van een bepaald softwareprogramma. Het voordeel hiervan is dat het leren plaatsvindt in een ontspannen sfeer, zonder druk of verplichting. Het stimuleert samenwerking en zorgt ervoor dat kinderen elkaar ondersteunen, waardoor de drempel om hulp te vragen lager wordt. Bovendien blijft de rol van de leerkracht primair gericht op het begeleiden van het leerproces, zonder dat er extra structuren nodig zijn.

Nadelen van incidentele kennisoverdracht

Toch kunnen er ook nadelen kleven aan incidentele kennisoverdracht. Omdat het niet systematisch wordt aangepakt, kan het zijn dat bepaalde leerlingen vaker hulp krijgen dan anderen, of dat niet alle aspecten van digitale geletterdheid aan bod komen. Dit kan leiden tot ongelijkheid in de klas en een afhankelijkheid van de technisch vaardigere leerlingen. Daarnaast kan het voorkomen dat de informatie die wordt overgedragen niet altijd correct of volledig is, omdat kinderen zelf ook lerende zijn en niet per definitie didactische vaardigheden hebben.

Voordelen van structurele kennisoverdracht

Bij een structurele aanpak van kennisoverdracht wordt er bewust een systeem opgezet waarbij kinderen met meer digitale vaardigheden regelmatig hun klasgenoten begeleiden. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een mentorprogramma, waarbij leerlingen een vaste rol krijgen als begeleider en bepaalde onderwerpen systematisch worden behandeld. Het voordeel hiervan is dat het leerrendement hoger kan zijn, omdat de kennisoverdracht doelgericht en consistent plaatsvindt. Dit bevordert niet alleen de digitale vaardigheden van de minder vaardige leerlingen, maar versterkt ook de didactische en sociale vaardigheden van de begeleiders.

Nadelen van structurele kennisoverdracht

Echter, een structurele aanpak brengt ook uitdagingen met zich mee. Het vergt organisatie en begeleiding vanuit de leerkracht om ervoor te zorgen dat de kennisoverdracht effectief en evenwichtig verloopt. Er kan een extra belasting ontstaan voor de technisch vaardigere leerlingen, die zich mogelijk verplicht voelen om hun klasgenoten te helpen, zelfs als ze daar niet altijd zin in hebben. Bovendien kan er weerstand zijn bij leerlingen die niet als begeleider worden aangewezen, waardoor er mogelijk een kloof ontstaat tussen verschillende groepen binnen de klas.

Conclusie

Zowel incidentele als structurele vormen van kennisoverdracht hebben dus hun sterke en zwakke punten. De ideale aanpak zal afhangen van de dynamiek binnen de klas, de mate van digitale geletterdheid van de leerlingen en de beschikbaarheid van ondersteuning door de leerkracht. Door een balans te vinden tussen spontane hulp en gestructureerde begeleiding, kan een klas optimaal profiteren van de kennis en vaardigheden die al aanwezig zijn bij de leerlingen zelf.